Etos rycerski powszechnie oddziaływał w kręgach rycerskich, a później szlacheckich jako godny wcielania w życie model postępowania. Etos rycerski stanowił rodzaj idealnego modelu, opisującego rycerza doskonałego. Jako taki rzadko był wcielany w życie rzeczywistych osób; zwykle pozostawał w sferze fikcji literackiej. Można jednak znaleźć kilka historycznych przykładów wprowadzania wartości etosu rycerskiego w realną rzeczywistość.

Biografia Zawiszy Czarnego

Zawisza Czarny herbu Sulima już przez współczesnych został uznany za wzór cnót rycerskich – jak najlepiej pisali o nim np. król Zygmunt Luksemburski i kronikarz Jan Długosz. Kolejne etapy jego biografii są przykładem realizacji większości z wymienionych wyżej wartości składających się na etos rycerski, w szczególności zaś – wierności danemu słowu.

Dzieje wojny stuletniej

Wielu historyków zgadza się, że główną przyczyną przegranych armii francuskiej podczas bitew pod Crécy, Poitiers czy pod Azincourt, był styl walki francuskiego rycerstwa, wywodzący się wprost z zasad etosu rycerskiego. Podczas każdej z wielkich bitew dochodziło wśród rycerstwa francuskiego do aktów brawury, dyktowanej żądzą sławy – np. pod Crecy ciężka jazda stratowała własnych kuszników i pikinierów, wzajemnie „pałając zazdrością”, kto pierwszy wpadnie w szeregi Anglików. Pod Azincourt żądni sławy i chcący wykazać się odwagą francuscy notable ustawili się wszyscy w pierwszym hufcu, przez co atak ich odbył się w skrajnym ścisku i chaosie. Jak ujął to Georges Duby: „Pod Crecy, pod Poitiers, pod Azincourt panowie francuscy, kwiat arystokracji swoich czasów, najlepsi przedstawiciele kultury rycerskiej upierali się, z największą dla siebie szkodą, by walczyć według rycerskich prawideł; ślepi książęta kazali przywiązywać się do koni i wieść w wir walki, by tam mogli umrzeć z honorem, jak bohaterowie Lancelota”

Gra w szachy

Najpopularniejsza gra średniowiecznych rycerzy, stanowiąca „wojnę na niby” może świadczyć – jak większość gier popularnych w danej społeczności – o zasadach wyznawanych przez przedstawicieli stanu rycerskiego. Szachy zawdzięczały swą popularność wśród rycerstwa bezpośredniej analogii do wojny; to jednak wojna, którą zwycięża się siłą rozumu. Można spostrzec, że partia szachów jest bitwą idealną, regulowaną zasadami kodeksu rycerskiego. Nie ma w na niej miejsca na podjazdy czy inne nieczyste manewry. Już sama zgoda grających na równoległe rozstawienie szyków oraz frontalne zderzenie armii, jest podstawowym warunkiem zaistnienia prawdziwej bitwy. Walka toczy się na ograniczonej przestrzeni, nie ma więc miejsca na ucieczkę dyktowaną tchórzostwem. Na szachownicy można zatem bez ryzyka śmierci wprowadzać w życie wartości etosu rycerskiego, jak męstwo i honorowa walka.

Turniej rycerski

Na przykładzie turnieju wartości etosu rycerskiego są najwyraźniej uchwytne. Szczególnie podkreślane są siła (wygrywa najsprawniejszy i najwytrzymalszy z rycerzy), odwaga (nie każdy zmierzy się z zawodnikiem, który ma sławę niezwyciężonego; oprócz tego istniało poważne ryzyko śmierci), etyka walki (szczegółowe przepisy dotyczące zadawania ciosów, uzbrojenia itp.), żądza sławy (rycerze robili to w końcu głównie dla osobistego rozgłosu). W turniejach późnego średniowiecza na pierwszy plan wysuwają się takie wartości jak się służba damie (turniej rozpoczyna się i kończy na skinienie dam, w których obronie walczą ich faworyci) i hojność (organizacja turnieju oraz nagrody fundowane przez organizatora były bardzo drogie). Można stwierdzić, że średniowieczny turniej był zabawą, w której uobecniał się ideał średniowiecznego rycerza. Stanowił kwintesencję rycerskości; każdy jego element stanowił manifestację istotnych wartości etosu rycerskiego.